Weet jij wat ‘Wijn van Apollo’ is? Op een bepaald moment in de geschiedenis werd deze uitdrukking gebruikt om een sterke zwarte drank te beschrijven die voldoende stimulatie creëerde om een mens wakker te houden tot in de kleine uurtjes van de nacht. Zo begon de eeuwenoude traditie van het drinken van koffie en ook de cultuur van het serveren ervan bij specifieke outfits die populair werden als koffiehuizen.
De koffiehuiscultuur, waarvan wordt aangenomen dat deze in 1000 na Christus is geboren in de droge en zanderige schoot die het oude Arabië vormde, is zo geëvolueerd dat het tegenwoordig een van de pijlers vormt van de hedendaagse levensstijl waarin een dag zonder een kopje koffie gewoon onvoorstelbaar is. Het verhaal begon met Arabische boeren die wat bonen roosterden en brouwen en hun avonden doorbrachten met het drinken van de sterke bouillon om te genieten en te profiteren van de verkwikkende nawerkingen. Zo ontstond onbedoeld het eerste koffiehuis ter wereld, een cultuur die al snel een eigen identiteit en smaak kreeg.
Vanuit het zand van Arabië reisde de besmetting van de koffiehuiscultuur en de belangrijkste drank ‘qahuwa’, wat koffie betekent, naar Mekka waar het de vorm aannam van ‘kaveh kanes’ – een ontmoetingsplaats waar mensen schaken, discussies voeren en dansen terwijl ze nipten deze aromatische drank. Gezien zijn virale aard had het zich binnen de kortste keren verspreid naar buurland Turkije, waar het eerste koffiehuis genaamd Kiva Han in 1475 werd opgericht in het voormalige Constantinopel, nu bekend als Istanbul. Gezien zijn aromatische aantrekkingskracht, veroverde het onmiddellijk Caïro, Egypte, en zweefde naar Europa in de 17e eeuw.
De koffiehuiscultuur kreeg een totaal nieuwe smaak op het Europese continent, die een identiteit weergalmde die duidelijk genoeg was om door de eeuwen heen te hebben standgehouden. Wat is een beter bewijs van de doeltreffendheid ervan dan het feit dat sommige koffiehuizen die toen werden opgericht, zelfs vandaag nog loyaliteit en patronage genieten? Een bijzonder opmerkelijk voorbeeld is dat van Jamaica Wine House, dat in 1660 zijn deuren opende voor de eclectische inwoners van Londen en nu in gebruik is als een pub, door zijn klanten liefkozend ‘The Jampot’ genoemd.
Prominente namen die verantwoordelijk waren voor de verspreiding van de koffiehuiscultuur waren Café Le Procope in Parijs dat in 1686 werd geïntroduceerd en verschillende eerste generatie koffiehuizen in Londen. Lloyds, de wereldberoemde verzekeringsmaatschappij begon als een koffiehuis en dat gold ook voor Christie’s en Sotheby’s. Koffie zelf was bekend onder verschillende versies van het woord ‘café’ in verschillende delen van Europa, de etymologie ervan weerspiegelt de tradities van het land.
In Engeland verdienden koffiehuisvestigingen de bijnaam ‘penny-universiteiten’, aangezien iedereen toegang kon krijgen en de hele avond kon doorbrengen met een kopje koffie en het lezen van de krant, die beide twee cent kosten. De conversatie was echter grotendeels van dezelfde lijn als de oude Arabieren en koffiehuizen werden al snel populaire ontmoetingsplaatsen voor politieke discussies, creatieve uitingen en blootstelling.
Een interessant feit met betrekking tot de koffiehuiscultuur in die tijd was dat deze locatie uitsluitend een domein van mannen was. Behalve de dame die verantwoordelijk was voor het schenken van koffie in kopjes, mochten er geen vrouwen binnenkomen als onderdeel van geaccepteerde sociale normen. Maar deze mentaliteit onderging in de loop der jaren een revolutionaire verandering en naarmate de koffiehuiscultuur groeide en zich uitbreidde, omvatte het binnen zijn plooi alle bevolkingssegmenten, ongeacht leeftijd, geslacht of enige andere factor.
Toen kwam het tijdperk waarin koffiehuis begon te worden gebruikt als een showcase van de lokale cultuur en een platform voor talloze sociale activiteiten, variërend van muziek en dans tot het hosten van veilingen en een ontmoetingspunt voor aandelenhandelaren, zowel aspirant als ervaren. Het huidige tijdperk is getuige van het volwassen worden van deze traditie met internationale ketens zoals Starbucks die de ‘roast’ beheersen.
